क्यानडा र मेक्सिकोका सबै उत्पादनमा मंगलबारदेखि लागू हुनेगरी भन्सार महसुल लगाएका अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले बिहीबार त्यसलाई फेरि केही हप्ताका लागि रोकेका छन्।
ट्रम्पले क्यानडा र मेक्सिकोका सबै उत्पादनमा मंगलबार मध्य रातिदेखि लागू हुनेगरी २५ प्रतिशत भन्सार महसुल लगाएका थिए। तर त्यसको अमेरिकाभित्रै विरोध भएपछि र अमेरिकी सेयर बजारमा गिरावट आएपछि उनले पहिलो कार्यकालमा ती दुई देशसँग गरेको व्यापार सम्झौता अन्तर्गत किनबेच हुने वस्तुहरूको हकमा अप्रिल २ सम्मका लागि रोकेका हुन्।
यो कदमले उनले मंगलबारदेखि लगाएको २५ प्रतिशत भन्सार धेरैजसो उत्पादनमा नलाग्ने द न्यूयोर्क टाइम्सले लेखेको छ।
गाडी निर्माताले २५ प्रतिशत भन्सार लगाउने उनको कदमको विरोध गरेपछि बुधबार उनले अटो उद्योगका हकमा ३० दिनका लागि त्यसलाई रोकेका थिए। तर त्यसको भोलिपल्टै उनले फेरि त्रिदेशीय व्यापार सम्झौता अन्तर्गत किनबेच हुने वस्तुहरूको हकमा अप्रिल २ सम्मका लागि रोकेका छन्।
अहिलेलाई क्यानडा र मेक्सिकोका उत्पादनमा लगाएको भन्सार रोके पनि उनले त्यो छोटो समयका लागि मात्रै हुने भन्दै अप्रिलदेखि फेरि लगाउने धम्की दिएका छन्।
उनले दिन-दिनैजसो भन्सार लगाउने र फेरि नलगाउने निर्णय गरेपछि व्यापारीहरू पनि अलमलमा परेको भनेर पश्चिमा मिडियाहरूले लेखेका छन्।
ट्रम्पले चीन, क्यानडा र मेक्सिकोका सबै उत्पादनमा मंगलबारदेखि लागू हुनेगरी भन्सार महसुल लगाएर व्यापार युद्ध सुरू गरेका थिए।
ट्रम्पले क्यानडा र मेक्सिकोको सबै उत्पादनमा मंगलबार मध्य रातिदेखि लागू हुनेगरी २५ प्रतिशत भन्सार महसुल लगाएका थिए। त्यस्तै, चीनको उत्पादनमा पनि मंगलबारदेखि नै लागू हुनेगरी १० प्रतिशत थप भन्सार महसुल लगाएका थिए।
चीन र क्यानडाले जबाफमा अमेरिकी उत्पादनमा पनि भन्सार लगाएका थिए। मेक्सिकोले पनि जबाफी कदम आइतबार घोषणा गर्ने भनेको थियो।
ट्रम्पले क्यानडाका सबै उत्पादनमा २५ प्रतिशत भन्सार महसुल लगाउने भएपछि क्यानडाका प्रधानमन्त्री जस्टिन ट्रुडोले पनि चरणबद्ध रूपमा झन्डै एक खर्ब डलर मूल्यका अमेरिकी उत्पादनमा भन्सार लगाउने भएका थिए।
क्यानडाले अमेरिकाबाट आयातित सामानहरूमा दुई चरणमा २५ प्रतिशत शुल्क लगाउने योजना बनाएको थियो। पहिलो चरणमा तत्कालै ट्रम्पको रिपब्लिकन पार्टीको पकड भएका राज्यहरूमा उत्पादित २० अर्ब डलर मूल्यका रक्सी, लुगा र घरायसी उपकरणहरूलाई लक्षित गरेको थियो। लगभग तीन हप्तापछि लागू हुने दोस्रो चरणमा करिब ९० अर्ब डलर मूल्यका सामानहरूलाई लक्षित गर्ने भनेर ट्रुडोले खुलाएका थिए।
ट्रम्पले बुधबार अटो क्षेत्रका लागि ३० दिनको राहत दिएपछि पनि क्यानडाले आफ्नो कदम फिर्ता लिएको थिएन। बिहीबारको कदमपछि भने क्यानडाले दोस्रो चरणको योजना रोकेको बताएको छ।
यसअघि पनि ट्रम्पले फेब्रुअरी ४ देखि लागू हुनेगरी क्यानडा र मेक्सिकोबाट आउने आयातमा २५ प्रतिशत भन्सार महसुल लगाउने घोषणा गरेका थिए। क्यानडाबाट आउने कच्चा तेलमा भने उनले १० प्रतिशत मात्रै भन्सार लगाउने भनेका थिए।
तर त्यो लागू हुने बेलामा अन्तिम क्षणमा ३० दिनका लागि रोकेको थिए। ह्वाइट हाउसमा सोमबार बोल्दै एक महिनाअघि जस्तै यो पटक पनि अन्तिम मिनेटमा भन्सार रोक्ने कुनै सम्भावना नरहेको उनले जोड दिएका थिए।
उनले अवैध आप्रवासी र लागुपदार्थ अमेरिका पठाएकाले मेक्सिको र क्यानडालाई भन्सार लगाउने भन्दै आएका छन्।
अमेरिकाका दुई प्रमुख व्यापार साझेदार अनि उत्तर र दक्षिणका छिमेकीले उनको सीमा सुरक्षा र लागुऔषध तस्करीबारे चिन्ताहरूको सम्बोधन गर्ने भनेपछि एक महिनाअघि अन्त्यमा उनले आफ्नो कदम ३० दिनका लागि रोकेका थिए।
यसले व्यापार युद्धमा धकेलिन लागेको उत्तर अमेरिकालाई केही दिनको राहत भएको थियो। क्यानडा र मेक्सिको मात्रै नभएर अमेरिकाकै आर्थिक वृद्धिमा ठूलो असर पार्ने र मूल्यवृद्धि गराउने खतरा हालका लागि टरेको थियो।
मेक्सिकोकी राष्ट्रपति क्लाउडिया शानबामले अवैध आप्रवासी र लागुपदार्थ अमेरिका छिर्नबाट रोक्न १० हजार सैनिक खटाउने भनेपछि ट्रम्पले भन्सार लगाउने कदम रोकेका थिए। जबाफमा अमेरिकाले पनि मेक्सिकोमा आफ्नो शक्तिशाली हतियार जानबाट रोक्न प्रतिबद्धता जनाएको थियो।
ट्रम्पको पहिलो कार्यकालमा पनि भन्सारबाट जोगिन मेक्सिकोले अमेरिकासँगको सीमामा १५ हजार सैनिक पठाउने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेको थियो।
क्यानडाका प्रधानमन्त्री जस्टिन ट्रुडोले पनि भन्सार महसुलमा रोक लागेको बेलामा अमेरिकी सरकारसँग सहकार्य गर्ने प्रतिबद्धता जनाएका थिए। आफ्नो सरकारले फेन्टनिल नियन्त्रण गर्न एक जना अधिकारी नियुक्त गर्ने र मेक्सिकोका लागुपदार्थ पैठारी गर्ने गिरोहहरूलाई आतंकवादी समूह भनेर सूचीबद्ध गर्ने पनि भनेका थिए।
एक महिनाअघि मेक्सिको र क्यानडाका उत्पादनमा २५ प्रतिशत भन्सार महसुल लगाउने ट्रम्पले धम्की दिएपछि विश्व बजारमा हलचल भएको थियो। अमेरिकाकै सेयर बजारमा पनि गिरावट आएको थियो। सेयर बजारमा ओरालो लागे आफ्नो लोकप्रियतामा पनि ह्रास आउने भनेर सचेत ट्रम्पले त्यसै कारण आफ्नो कदम रोकेको मानिएको थियो।
उनले एक महिनापछि फेरि मेक्सिको र क्यानडाका उत्पादनमा २५ प्रतिशत भन्सार महसुल लगाएका थिए। तर अमेरिकाभित्रै विरोध र सेयर बजारमा गिरावट आएपछि फेरि रोकेका हुन्।
(विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चार माध्यमहरूको सहयोगमा तयार पारिएको)
